CHP'li Sarıbal: Mercimek üreticisinin sorunları artıyor

CHP Bursa Milletvekili ve Parti Tarım Politikaları Danışmanı Orhan Sarıbal, Şanlıurfa’da kırmızı mercimek üreticisinin yaşadığı sorunları gündeme taşıdı. Türkiye’de üretilen kırmızı mercimeğin yaklaşık yüzde 44’ünün Şanlıurfa’da, yüzde 27’sinin ise Diyarbakır’da üretildiğine dikkat çeken Sarıbal, hükümetin üreticiyi desteklemek yerine ithalata yönelerek çiftçiyi mağdur ettiğini belirtti.

"TMO 2 yıldır fiyat açıklamıyor"

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2023 ve 2024 yıllarında kırmızı mercimek için alım fiyatı açıklamaktan kaçındığını vurgulayan Sarıbal, bu nedenle üreticinin ürününü maliyetinin altında satmak zorunda kaldığını söyledi. Sarıbal, “2022’de 15 TL olan alım fiyatı, sonraki iki yılda açıklanmadı. 2024’te maliyetler 30-40 TL/kg seviyesine çıkarken, piyasada fiyatlar 35-40 TL aralığında. Bu, çiftçinin zararına üretim yaptığı anlamına geliyor” dedi.

"Verim kaybı yüzde 80'e ulaştı”

TÜİK’in 2025 yılı için açıkladığı ilk tahmine göre mercimek üretiminde yüzde 16’lık bir düşüş öngörülürken, sahadaki verilerin durumun daha da kötü olduğunu ortaya koyduğunu belirten Sarıbal, “Kuraklık ve don nedeniyle kuru tarım alanlarında hasat yapılamadı. Ziraat Odaları, Güneydoğu’da verim kaybının yüzde 80’e ulaştığını bildiriyor. Bu da 2025 rekoltesinin 150 bin ton seviyesine kadar gerileyebileceği anlamına geliyor” diye konuştu.

"İhracata engel, ithalata davetiye"

2023 yılında kırmızı mercimeğin “ihracı kayda bağlı ürün” kapsamına alındığını ve bu durumun üreticinin dış pazarlara erişimini engellediğini hatırlatan Sarıbal, “Üreticiye ‘ekme, satma’; ithalatçıya ‘buyur kazan’ deniyor” ifadelerini kullandı.

Sarıbal, çözüm önerilerini şu şekilde sıraladı:

- Nadas alanları yeniden üretime kazandırılmalı,

- Su kaynakları kısıtlı bölgelerde mercimek üretimi teşvik edilmeli,

- Yerli ve bölgeye uyumlu mercimek çeşitleri korunmalı ve geliştirilmeli,

- Gübre, tohum, mazot gibi temel girdilerin fiyatları denetim altına alınmalı,

-Etkin alım ve pazarlama kurumları oluşturulmalı,

-Bakliyat ithalatı sınırlandırılmalı.

“7,4 milyon ton mercimek ithal edildi”

AKP iktidarı döneminde toplam 7,4 milyon ton mercimek ithal edildiğini ve bu ithalatın ülkeye 5,1 milyar dolara mal olduğunu vurgulayan Sarıbal, sadece 2025 yılının ilk beş ayında yapılan mercimek ithalatının 256 bin tona ulaştığını ifade etti. Sarıbal, “Bu rakamlar yerli üreticiye değil, Kanada çiftçisine kazandırıyor. Tarım politikaları acilen değişmeli” dedi.