Bursa Büyükşehir Belediyesi metro istasyonlarını usulsüz mü kiralıyor?

Bursa Büyükşehir Belediyesi, kendisine bağlı toplu taşıma şirketi BURULAŞ’a yaptığı yetki devri aracılığıyla, iddiaya göre usulsüz olarak gerçekleştirilen ihale süreci sonunda Odunluk metro istasyonunda yer alan 174 metrekarelik alanı ticari işletme olarak kiraladı. Alanda eczane olarak kullanılan bir işletme, Nilüfer Belediyesi tarafından kaçak yapı olarak mühürlenmesine rağmen Sağlık Bakanlığı aracılığıyla tekrar kullanıma açıldı.

25 Ekim 2021 tarihinde hizmete giren Odunluk istasyonunun çevresindeki muhtelif alanın ticari işletme olarak kiralanması için 18 Kasım 2021’de BURULAŞ tarafından ihale yapıldı.

Kiralama süresinin 57 ay + 3 yıl olarak belirtildiği ihalede 174,36 metrekarelik alanın tahmini kiralama bedeli (muhammen) ise aylık 28 bin TL olarak gösterildi. İhaleyi Uludağ Grup adlı firmanın aldığı ve aracı kurum konumundaki firmanın, ihalesini aldığı alanları alt firmalara kiraladığı belirtiliyor.

Ancak Belediye Kanunu’na göre, belediye taşınmazlarının 3 yıldan fazla kiraya verilmesi söz konusu olduğunda Belediye Meclisi tarafından karar alınması gerekiyor.

Meclis kararı olmaksızın 18 Kasım 2021 tarihinde yapılan ihalenin ardından Şubat 2022 itibarıyla inşaatı başlamış olan alanın kiralama yetkisini tanımlamak için ‘işletme, bakım ve kontrol sorumluluğu’nun BURULAŞ’a devri konusunda 19 Nisan 2022’de Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi’nde karar alındı.

Konunun görüşüldüğü meclis toplantısı kayıtlarında CHP Grup Sözcüsü Osman Ayradilli söz alıyor ve ilgili gündem maddesinin usul ve esas yönünden hatalar içerdiğini söylüyor.

“İş bitmiş, neredeyse içine kiracı girecek ve biz çok sonra böyle bir kararı alıyoruz”

Ayradilli, ihale sürecindeki usulsüzlüğe ve bölgenin, imar planında ticari işletme alanı olarak belirtilmiş bir yer olmadığına dikkat çektiği konuşmasında şunları kaydediyor:

“Eğer alınacak idiyse de gecikmiş bir karardır. Birincisi usulen bir hata var. İş bitmiş, bina bitmiş, neredeyse içine kiracı girecek ve biz çok sonra böyle bir kararı alıyoruz. İkincisi esastan olan hata. BURULAŞ burada, Odunluk bölgesinde çok güzel, beğendiğimiz, günün mimari koşullarına uygun bir yapı yaptı, yaptırdı. Siz bitirdiniz. Amenna güzel. Ama bu güzelim yapının yanında çıkan bu mimari olarak çirkin, imar planı olarak yetersiz ve yoksun… Çünkü planı yok. Burada böyle bir ticari alan fonksiyonu, imar planında belirtilmemiş. Nereden çıktı bu? ‘Efendim, BURULAŞ’ın çok borcu var’. Olabilir. Dünyada bütün bu tür ulaşım hizmetleri yerel yöneten tarafından kolay kolay kar edemez. Velev ki bu, BURULAŞ’ın bütün borçlarını kapattı. Ne alakası var? BURULAŞ’ın genel borcunun içinde çok komik bir bedel olacak.”

Ayradilli, metro çıkışına kurulacak olan işletmelerin çevredeki diğer işletmeler karşısında haksız rekabet kazancı sağlayacağını ise “Güzelim bir yapının önüne son derece çirkin mimari, orada olmaması gereken, bırakın oradaki ticari faaliyetini, etraftaki benzer ticari fonksiyonlarla yarışacağını ve de haksız rekabet yapacağını geçin, o da işin başka yanı. Burası zaten son derece sıkışık, dar bir bölge. Bir de siz yanına bunu sokuşturuyorsunuz. Bu sizin yöneticilik anlayışınızı zayıflatır” ifadeleriyle aktarıyor.

“Bir reklam ajansına ‘buraları değerlendir, kullan’ diye veriliyor”

BURULAŞ yetkililerinin konuyla ilgili mimari planlama ve imar durumuna ilişkin yeterli bilgi sahibi olmadığını belirten Ayradilli, söz konusu alanın bir reklam ajansına ‘değerlendirilmek’ üzere verildiğini söylüyor:

“Olacak şey değil. Böyle bir şeyi yerel yönetim ihaleye çıkartır verir. Bir reklam ajansına veriliyor, buraları değerlendir, kullan diye. O da onun içinden bunları veriyor. Böyle bir anlayış olmamalı. Sizi zayıflatıyor, sizi yıpratıyor, farkında olmanızı arzu ediyoruz.”

Ayradilli’nin konuşmasının üzerine, meclis toplantısında bulunan BURULAŞ Genel Müdürü Mehmet Kürşat Çapar’a konuyu soran Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, “Bunu ihalesiz mi verdiniz kardeşim? Böyle bir şey olabilir mi ya” ifadelerini kullanıyor.

“BursaRay’ın BURULAŞ tarafından işletilmesiyle ilgili genel hükmün yeterli olacağını düşünmüştük”

Çapar ise BURULAŞ’a yapılacak olan yetki devrine ilişkin meclis kararının ihale sürecinden sonra yapılmasını şu ifadelerle açıklıyor:

“Başkanım kararın bugün gelmesinin temel sebebi daha önce BursaRay’ın BURULAŞ tarafından işletilmesiyle ilgili genel bir hüküm var. Meclis kararımız var. O kararın yeterli olacağını değerlendirmiştik. Fakat zabıta ve benzeri hususlarda müstakil karar alınması gerektiğine dair bilgilendirmeden dolayı bu karar tekrardan gündeme geldi. Dolayısıyla geçmişteki var olan karara eklenmesi şeklinde bir düzeltme yapıldı.”

“İlk ihalemizde Odunluk gibi sonradan eklenecek istasyonların sözleşmeye ekleneceği hükmü var”

BursaRay istasyonlarında belirtilen alanların toplu kiralama ihalesinin 2020 yılında yapıldığını aktaran Çapar, Odunluk’taki istasyonun metrekare birim kiralama bedelinin yükseltilmesi için yeni bir ihale yapmak istediklerini söylüyor:

“Şehreküstü’ndeki birkaç işletme hariç BursaRay istasyonlarının tamamındaki kiralık alanları toptan ihaleyle, açık ihale yöntemi ve açık artırmayla ihale etmiştik. Pandeminin başında, 2 sene önce yaklaşık 4 milyon liranın üzerinde bir bedelle şu anda tabii enflasyon farklarıyla beraber rakam daha da yükseldi. O ihalemizde de Odunluk gibi sonradan eklenecek istasyonların sözleşmeye ekleneceği hükmü var. Eğer o şartname ve sözleşmedeki birim metre fiyatları uygulasaydık ihaleye çıktığımız gün 44 bin liralık bir kira bedeliyle işi verebilecek durumdaydık. Fakat biz Odunluk’taki ticari alanların daha kıymetli olacağını öngörerek müstakil bir ihale düzenledik. Mevcut ihaleye dahil etmedik. Yeni, yarışmalı bir ihale düzenledik. Açık artırmayla fiyatları yükselterek normal bedelinin iki katına daha yüksek bir bedelle kiraladık. Şu anda enflasyon farkları ve benzeri artışlarla beraber yaklaşık 150 bin lira aylık bir kira geliri oluşturduk.”

30 Haziran 2020 tarihinde yapılan ve BursaRay istasyonlarının ticari işletme alanlarının kiralanmasını içeren ihaleye göre ise 3 yıl + 2 yıl olarak belirtilen kiralama süresi için belirlenen tahmini (muhammen) bedel yıllık 3 milyon 143 bin 665 TL olarak görülüyor.

İlgili meclis toplantısında Çapar’ın açıklamasının ardından Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş oylama yapıyor ve CHP grubunun ret oyuyla, karar oy çokluğuyla alınıyor.

Nilüfer Belediyesi kaçak yapı olarak mühürlüyor ancak…

Konuyla ilgili Bursa Muhalif’e değerlendirmede bulunan Bursa Büyükşehir Belediye Meclisi CHP Grubu Sözcüsü Osman Ayradilli, Odunluk istasyonundaki kiralanabilir alanda eczane olarak kullanılan bir işletmenin Nilüfer Belediyesi tarafınca kaçak yapı olması dolayısıyla mühürlendiğini ancak ilerleyen süreçte yapının Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Sağlık Bakanlığı aracılığıyla tekrar kullanıma açıldığını kaydetti:

“Biz orayı baştan mühürledik, ceza yazdık. Ama sonra yine devam ettiler. Sağlık Bakanlığı’ndan nasıl izin aldılar bilmiyorum açıkçası. Numarataj veriliyor ve sonra iskanı olmayan bir yere kaçak da olsa imar izni veriyorlar. Bir nevi imar affı gibi… Bina yapılmış oraya ama usulsüz. Sağlık Bakanlığı’nın bu tür yerlere izin vermemesi lazım. Usule uygun yapıldığını düşünmüyorum. Ayrıca metro alanında geniş saat aralığında hizmet verecek bir büfe gibi işletme olsa anlayabilirim. Metro kapanana kadar hizmet veren, kent ve kamu lehine bir birim olması çok daha sağlıklı olur. Orada eczane olmamalı. Gece 12’ye kadar, metro çalıştığı sürece hizmet veren bir tesis olmalı.”

Öte yandan BursaRay istasyonlarının tamamı ve Odunluk istasyonu için yapılan ihale süreçlerinin her ikisinde de Büyükşehir Belediyesi yetki devrini BURULAŞ’a yapıyor ancak iddiaya göre ‘kiralama yapma’ yetkisini de kapsayan karar, Devlet İhale Kanunu’na aykırı durumda.

Konuyla ilgili bir diğer iddia ise Odunluk istasyonundaki alanın kiralanmak üzere ihaleye açılması aşamasında ilanın usule uygun yapılmaması.

BURULAŞ Genel Müdürü Mehmet Kürşat Çapar, meclisteki konuşmasında, “İhale ilanımızı hem bina duvarlarında hem gazetede hem de internet sayfamızda ilan ettik. İhaleye yoğun bir katılım oldu” ifadelerini kullansa da ilanın Devlet İhale Kanunu’nun gerektirdiği şartlara uygun yapılmadığı ve kısıtlı görünürlükte olduğu belirtiliyor. Ayrıca ihaledeki muhammen bedelin düşük tutulduğu ve bu yolla ilanın daha büyük ölçekli yayınlarda yapılma şartının da ortadan kaldırıldığı iddia ediliyor.

*Metinde “metro” olarak belirtilen ulaşım türü, Bursa’daki ‘hafif raylı sistem’leri tanımlamakla birlikte genel kullanıma yönelik anlaşılabilir bir dil sağlamak adına tercih edilmiştir.

Fadime Nisa Sayar