Dünyanın en büyük ve saygın spor organizasyonlarından biri olarak kabul edilen, futbolun en büyük kupası Dünya Kupası, 20 Kasım 2022 tarihinde Katar’da başladı. 22.'si düzenlenen kupada 32 takım, futbolda dünyanın en büyüğü olmak için mücadele ediyor. 

Dünyanın en başarılı milli takımlarında üst düzey futbolcuların boy göstereceği kupa, her yıl dünya çapında üç milyarı aşkın insan tarafından takip ediliyor. Bu sene Katar’da düzenlenen turnuva bakımından ise özellikle turnuva öncesinde, saha dışı tartışmalar oldukça gündemdeydi.

Öncelikle Katar’ın turnuvaya ev sahipliği yapabilmek için FIFA başkan ve yöneticilerine rüşvet verdiği yönünde ciddi iddiaların yanında; turnuvanın alışılagelmişten farklı olarak kış mevsiminde yapılması, Katar’ın sekiz adet stat inşa etmesi ve statlarda bulunan devasa klimaların karbon salınımı nedeni ile çevreye verdiği olumsuz etkiler, taraftarlara uygulanan alkollü içki yasakları gibi sorunların tartışılması turnuva henüz başlamadan alevlenmişti. Bunun yanında stat inşaatlarında çalışan neredeyse tamamı göçmen 15.000’den fazla işçinin; aşırı sıcak havada fazla çalışma ve yetersiz güvenlik önlemleri nedeni ile ölümü turnuvanın tüm dünyada protesto edilmesine neden olmuştu. Turnuvanın başlamasından itibaren bu tartışmalar ve protestolar bir nebze olsun hafiflese de bir başka tartışma ülkemizde başladı.

Bilindiği üzere TRT, Katar 2022 Dünya Kupası’nın Türkiye yayın haklarını elinde bulunduruyor ve kupada maçlar TRT ve TRT Spor kanalından yayınlanıyor. Futbolseverlerin heyecanla takip ettiği maçlar ise TRT spikerleri nedeniyle adeta çileye dönüşüyor. 

Futbol spikerliği özelinde konuşacak olursak, spikerin anlatımı sahada oynanan oyun kadar önemli. Zira maç içerisinde oyunun düştüğü anlarda spikerin vereceği bilgiler, maç içerisindeki pozisyonların doğru anlatımı ve futbolcu isimlerinin doğru telaffuzu izleyicinin heyecanını diri tutan ve maçın seyir zevkini arttıran etmenler. Ancak turnuvanın başından itibaren TRT spikerlerinin bunlardan hiçbirini layıkıyla yaptığını söyleyemeyiz. Spikerler maç içerisinde pozisyonları yanlış anlatıyor, futbolcu isimlerinin çoğunluğunu yanlış telaffuz ediyor ve neredeyse hiçbir bilgi vermeden yalnızca futbolcu isimlerini sıralı şekilde söyleyerek oynanan oyunun seyir zevkini aşağıya çekiyor. 

Mısır-Uruguay maçında ofsayt nedeniyle geçersiz olan golün yaklaşık 2 dakika boyunca gol geçerliymiş gibi anlatılması ve Portekiz-Uruguay maçında sürekli olarak TRT dizilerinin reklamının yapılması bu turnuva özelinde akla gelen ilk örnekler. Daha önce de Euro 2020 Avrupa Şampiyonası yarı finalinde İtalya-İspanya maçında İtalya’nın attığı golün, futbolu seneler önce bırakan, Filippo İnzaghi tarafından atıldığının anlatımı da diğer bir uç örnek.

TRT bir devlet televizyonu ve tüm yurttaşların vergileri ile yayın hayatını sürdürmekte. Ancak AKP iktidarıyla birlikte TRT devlet televizyonu, dolayısıyla halkın televizyonu, olmaktan çok iktidarın bir propaganda aygıtı haline gelmiş durumda. Dünya Kupasında oynanan karşılaşmalardaki yetersiz ve kötü anlatımların sebebi ise AKP döneminde TRT’de yaşanan liyakatsizlik. Halkın televizyonu olan ve yurttaşlara kaliteli bir yayın sunma amacı taşıması gereken TRT’nin en kısa zamanda liyakatli kadrolarla ve iktidar hırslarından arındırılmış bir şekilde yayın hayatını sürdürmesi ise en büyük temenni. 

Mete Cenk Şahin