Avrupa Birliği üye ülkeleri ile birlikte Türkiye ve Norveç’e dair uyuşturucuya erişim ve kullanımına dair veriler yayımlandı. 22 milyondan fazla Avrupalı geçen yıl içerisinde en çok esrar kullandı. Ele geçirilen ekstazi tablet sayısı Avrupa’da 4,7 milyon, Türkiye’de ise rekor kırarak 11,1 milyon oldu. Türkiye bonzaiden ölüm bildiren üç ülke arasında 49 ölümle ilk sırada yer aldı.
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi tarafından hazırlanan, Türkiye’ye ilişkin uyuşturucu verilerinin de bulunduğu “Avrupa Uyuşturucu Raporu 2022: Trendler ve Gelişmeler” raporu yayımlandı. Raporda Avrupa Birliği genelinde uyuşturucu erişim ve kullanımının yüksek düzeylerde seyrettiği, 15-64 yaş arası yetişkinlerin 83,4 milyonunun veya yüzde 29’unun daha önce yasa dışı uyuşturucu kullandığı ve bildirilen kullanım oranının erkeklerde kadınlara kıyasla daha fazla olduğu belirtildi.
En çok kullanılan madde esrar oldu
Rapora göre, 22 milyondan fazla Avrupalının geçen yıl içerisinde en çok kullandığını bildirdiği madde esrar olurken, en çok bildirilenler kategorisinde ikinci sırada uyarıcılar yer aldı. Geçen yıl 3,5 milyon yetişkin kokain, 2,6 milyon yetişkin ekstazi(MDMA) ve 2 milyon yetişkin amfetamin tüketti. Geçtiğimiz yıl yaklaşık 1 milyon Avrupalı eroin veya başka bir yasa dışı opioid(eroin, kokain, morfin..) kullandı. Opioid kullanımı diğer uyuşturuculara kıyasla daha az yaygın olsa da raporda opioidlerin yasa dışı uyuşturucu kullanımına bağlı zararlarda hâlâ en büyük paya sahip olduğu belirtildi.
Avrupa’nın esrar politikası ortamı gittikçe daha karmaşık bir hal alıyor
Esrara yönelik politikalarda ve düzenleyici müdahalelerde bu maddenin yeni formlarından ve kullanımlarından kaynaklı daha fazla ek zorluklarla karşılaşılmakta olduğu belirtilen raporda, esrar politikalarının giderek karmaşıklaştığı üzerinde duruldu. Yasa dışı esrarın denetlenmesinin yanı sıra esrarın gıda ve kozmetik ürünlerinde içerik maddesi olarak kullanılması dâhil olmak üzere diğer yeni gelişen ve tıbbi kullanımlarının ve formları ile birlikte Avrupa’daki esrar politikalarının, kamu sağlığına ilişkin birçok farklı hususu da beraberinde getirdiği belirtildi.
Malta, Aralık 2021’de kâr amacı gütmeyen ortak yetiştirme kulüplerinin yanı sıra esrarın profesyonel amaçlar dışında evde üretilmesine ve özel kullanımına ilişkin yasa çıkarmıştır. Lüksemburg evde üretmeye izin vermeyi planlarken Almanya’da ve AB üyesi olmayan İsviçre’de profesyonel olmayan kullanım için yasal esrar satışlarına izin verecek sistemler kurma ihtimali konuşulmaktadır. Ek olarak Hollanda, esrar kefelerine yönelik kapalı esrar tedarik zinciri için pilot model hazırlamaktadır. Halk sağlığını korumak amacıyla bu alandaki herhangi bir düzenleyici değişikliğin etkisi dikkatle izlenmelidir; ayrıca devam eden izleme ve değerlendirme çalışmalarını desteklemek için iyi nitelikte temel verilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Afganistan dünyanın en büyük yasa dışı afyon ve eroin üreticisi
Raporda Afganistan’daki gelişmelerin uyuşturucu trafiğini gelecekte önemli etkileri olabilecek şekilde değiştirebileceği ve Ukrayna’daki savaştan kaynaklanan insani krizin Avrupa uyuşturucu trafiğinde yeni zorluklar yaratabileceği de ele alındı. Rapora göre Afganistan, dünyanın en büyük yasa dışı afyon ve eroin üreticisidir ve Avrupa’daki mevcut eroinin başlıca kaynağı. Temmuz 2021’de ekilen afyon çiçeği, tahminî 177,000 hektarla dünya çapında yasa dışı afyon üretiminin yüzde 85’ine tekabül ediyor.
Rapora göre, Türkiye’de sıvı form dâhil olmak üzere metamfetamin kullanımının ve ele geçirme vakalarının arttığına dair raporlar, uyuşturucunun hâlihazırda Afganistan’dan ithal edildiğinin belirtisi. Son yıllarda, başlıca eroin kaçakçılığı güzergahları üzerinden Avrupa’ya gelen ve menşeinin Afganistan olduğu düşünülen rekor miktarlarda metamfetamin ele geçirildi. Raporda, Türkiye’de 2019 yılında 1 ton metamfetamin ele geçirilmişken 2020’de ele geçirilen miktarın 4 ton olduğu bildirildi.
COVİD-19 kısıtlamaları kokain kullanımını etkiledi
Kokain kullanımının Avrupa’da COVİD-19 kısıtlamalarıyla birlikte rapora göre düşme seyri gösterdi. Gece hayatı ve eğlence mekanlarının kapatılmasının düşüşe gerekçe olarak gösterildiği raporda, “Ancak çeşitli kaynaklardan edinilen daha güncel veriler, kullanım seviyelerinin artık pandemi öncesi seviyelere döndüğünü ileri sürmektedir.” denildi.
2020 yılında, AB Üye Devletleri 584 ton (2019’da 464 ton) miktarında 86,000 kenevir reçinesi ele geçirme ve 155 ton miktarında (2019’da 130 ton) 240,000 kubar esrar ele geçirme olayı bildirmiştir. Buna ek olarak, Türkiye 8,300 operasyonda 37,5 ton toz esrar ve 46,900 operasyonda 56,3 ton kubar esrar ele geçirdiğini bildirmiştir.
Eroin uyuşturucuya bağlı ölümlerin çoğundan sorumlu
Rapora göre, eroin hala Avrupa’nın en yaygın kullanılan yasa dışı opioidi ve uyuşturucuya bağlı ölümlerin çoğundan sorumlu uyuşturucusu olsa da sentetik opioidlerin Avrupa’nın uyuşturucu sorununda oynadığı role dair artan bir endişe söz konusu. Eroin kullanımına ilişkin göstergeler ve 2020 yılında Türkiye’de ve Bulgaristan’da ele geçirilen eroin miktarındaki azalmalar ve diğer geçiş ülkelerinden bildirilen büyük ele geçirme vakaları ile ele alındığında COVID-19 ulaşım kısıtlamalarının bu uyuşturucunun ticaretinin yapılmasını aksatmış olabileceğini gösteriyor.
Türkiye’nin uyuşturucu karnesi
Raporda Türkiye’ye ilişkin uyuşturucu verilerine de yer veriliyor. Özellikle Türkiye’de son yıllarda ele geçirilen uyuşturucu miktarındaki artış raporda göze çarpıyor. Afganistan’dan çıkan uyuşturucunun Avrupa’ya ulaştırılmasında Türkiye’nin geçiş hattı olabileceği üzerinde duruluyor.
Türkiye’ye ait raporda yer alan veriler şöyle:
- Türkiye’de 2019 yılında 1 ton metamfetamin ele geçirilmişken 2020’de ele geçirilen miktarın 4 ton olduğu bildirilmiştir.
- 2020 yılında, AB Üye Devletleri 584 ton (2019’da 464 ton) miktarında 86,000 kenevir reçinesi ele geçirme ve 155 ton miktarında (2019’da 130 ton) 240,000 kubar esrar ele geçirme olayı bildirmiştir. Buna ek olarak, Türkiye 8,300 operasyonda 37,5 ton toz esrar ve 46,900 operasyonda 56,3 ton kubar esrar ele geçirdiğini bildirmiştir.
- 2020 yılında AB Üye Devletleri rekor düzeyde 21,2 ton (2019’da 15,4 ton) miktarında 25,000 kokain ele geçirme vakası bildirmiştir. Türkiye “captagon” olarak bildirilen 2,9 milyon tablet (2019’da 11 milyon) dâhil olmak üzere 0,7 ton (2019’da 2,8 ton) amfetamin ele geçirmiştir. Amfetaminin perakende satış düzeyindeki ortalama saflığı son on yılda belirgin bir şekilde artmış ve fiyat nispeten sabit kalmıştır.
- AB Üyesi Devletler, 2020 yılında 2,2 ton (2019’da 3,5 ton) miktarında 6,000 metamfetamin ele geçirme vakası bildirmiştir. Slovakya’da 1,5 ton Meksika menşeli metamfetamin ele geçirilmiştir. 2020 yılında Türkiye 4,1 ton (2019’da 1 ton) miktarında 34,000 kokain ele geçirme vakası bildirmiştir. Metamfetaminin ortalama saflığı son on yılda, bilhassa 2019’dan bu yana, artış göstermiştir.
- Amfetamin veya metamfetamin kullanıcıları, 2020 yılında Bulgaristan, Çekya, Estonya, Almanya, Letonya, Polonya, Slovakya, Finlandiya ve Türkiye’de ilk kez tedaviye girenlerin en az %15’ini teşkil etmektedir.
- 2020’de AB ülkeleri, 13,000 MDMA* ele geçirme vakası (2019’da 25,000) bildirmiştir. Avrupa Birliği’nde ele geçirilen MDMA tozunun toplam miktarı 1 tona (2019’da 2,2 ton) tekabül etmiş, MDMA tabletlerinin miktarı ise 4,7 milyon adete (2019’da 3,9 milyon) ulaşmıştır. Türkiye, rekor bir miktar olan 11,1 milyon adet MDMA tablet (2019’da 8,7 milyon) ele geçirmiştir
- Sentetik kannabinoidleri** içeren ölümler 2020 yılında Almanya’da 9, Macaristan’da 34 ve Türkiye’de 49 olarak üç ülke tarafından rapor edilmiştir.
* ekstazi, **bonzai
Nur Derya