14 Mayıs günü yaklaşıyor. O gün seçimlerle ilgili alınan siyasal pozisyonun yanı sıra daha önce pek çok kez olduğu gibi iletişimin engellenmesiyle karşılaşma ihtimalimiz yüksek. Okuyacağınız kılavuz iletişimin engellenmesi durumunda “neler yapabiliriz?” sorusuna yanıt bulmak için hazırlandı
14 Mayıs günü yaklaşıyor. O gün seçimlerle ilgili alınan siyasal pozisyonun yanı sıra daha önce pek çok kez olduğu gibi iletişimin engellenmesiyle karşılaşma ihtimalimiz yüksek. Okuyacağınız kılavuz iletişimin engellenmesi durumunda “Neler yapabiliriz?” sorusuna yanıt bulmak için hazırlandı.
Engeller nasıl aşılır?
Aşağıda ihtimal dahilinde olabilecek üç engelleme senaryosu üzerinden çözüm önerileri sıralanmıştır:
1) Bant genişlikleri daraltılırsa ve(ya) web siteleri engellenirse:
Bant genişliği daraltma siyasal iktidarın eleştirel bilgi akışını engellemek için son yıllarda sıklıkla başvurduğu bir yöntem. 6 Şubat depremlerinin ardından da Twitter bant genişlikleri daraltılarak insanların sesi kısılmaya çalışılmıştı.
14 Mayıs günü de bu yöntemle iletişimin engellenme ihtimali oldukça yüksek. Bu yöntemle Twitter başta olmak üzere Instagram, Tiktok, Whatsapp, Signal, Telegram vb. uygulamalara erişim engellenebilir.
Bu gibi durumlarda engellemeyi aşmak için VPN ve(ya) TOR’dan yararlanabiliriz.
1.1 Akıllı telefonlarda:
VPN
Telefonunuza herhangi bir VPN’den ziyade, kullanıcı bilgilerini (IP adresi, günlük kayıtları vb.) saklamayan güvenli bir VPN uygulamasını kurmak önemlidir. Proton VPN bu anlamda tercih edilebilecek bir VPN uygulamasıdır.
Android -> Proton VPN
iOS -> Proton VPN
Not: VPN uygulamanızı 14 Mayıs öncesinde indirmeyi ve uygulamanın çalışıp çalışmadığını test etmeyi unutmayın.
Not-2: VPN uygulamaları telefon bataryanızın çabuk tükenmesine neden olabilir. Şarj durumunuza göre powerbank kullanmayı tercih edebilirsiniz.
TOR
TOR tarayıcıyı sansürlenen web sitelerini ziyaret etmek için kullanabilirsiniz.
Android -> TOR Browser
iOS -> Onion Browser
Not: TOR aracılığıyla bir siteye erişim sağlamak istediğinizde ayak izinizin kaybolması için çok sayıda sunucu üzerinden erişim sağlandığından bağlantı hızınız normale göre oldukça düşük olacaktır.
Not-2: TOR’u 14 Mayıs öncesinde indirmeyi ve uygulamanın çalışıp çalışmadığını test etmeyi unutmayın.
1.2 Bilgisayarlarda:
VPN
Bant genişliklerinin daraltılması sorununu bilgisayarda aşmak için de VPN’den yararlanabiliriz:
Windows -> Proton VPN
macOS -> Proton VPN
Linux -> Proton VPN
TOR
Sansürlenen web sitelerine erişim için bilgisayarda da TOR tarayıcıyı kullanabilirsiniz.
Windows -> TOR Browser
macOS -> TOR Browser
Linux -> TOR Browser
Not: İnternet bağlantınızın durumunu öğrenmek için şu aracı çalıştırabilirsiniz:
https://api.webprobe.org/scan/
Not-2: Bilgisayarınıza TOR tarayıcı veya VPN indirmede sorun yaşarsanız birini önce indirip onun üzerinden diğerini indirmeyi deneyebilirsiniz.
Not-3: Mastodon gibi özgür ve merkezsiz sosyal medya mecraları Twitter, Instagram gibi mecralara erişimin engellendiği koşullarda da iyi birer alternatif olacaktır. Geç kalmadan bu mecrada yerinizi alın 🙂
Not-4: Proton VPN’nin engellendiği (ya da çalışmadığı) koşullarda alternatif bir VPN hizmeti olarak Windscribe‘ı kurabilirsiniz.
Not-5: TOR’un engellenmesi durumunda ise TOR’a köprü olarak Snowflake vekil sunucusu kurarak TOR’a erişim sağlayabilirsiniz.
2) İnternetin fişi çekilirse
Düşük bir ihtimal olarak görünse de tüm İnternet erişiminin engellenmesi durumu için de hazırlıklı olmak gerekir. (Örneğin Mısır’da Tahrir Ayaklanmaları döneminde böyle bir yöntem denenmişti.)
Böyle bir durumda cep telefonu aramaları ve SMS gönderme yöntemi kullanılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta telefon aramalarının ve SMS gönderiminin şifrelenmemiş bir kanal üzerinden yapıldığıdır. Böylelikle bu tür iletişim biçimlerinin dinlenmesi ve takip edilmesi son derece kolay olacaktır.
3) Baz istasyonları devre dışı bırakılırsa
Operatörler üzerinden tüm baz istasyonları devre dışı bırakılırsa cep telefonlarının arama ve SMS gönderme özellikleri de kullanılamayacaktır. Bu durumda telsiz gibi haberleşme araçlarını kullanmak akla ilk gelen çözümler arasında yer alsa da telsizlere erişimin çok kolay olmadığını biliyoruz.
Bunun yerine daha uygulanabilir çözümler düşünebiliriz:
- Aynı veya yakın konumlarda bulunabilir, fiziksel olarak bir arada olmaya çalışabiliriz.
- Önceden belirlediğimiz saatler için buluşma noktaları belirleyebiliriz. Bu bulunduğumuz mahalleler için ortak alanlar olabileceği gibi şehir merkezlerindeki meydan veya parklar da olabilir. Tabii ortak noktalar belirlenirken güvenliği de düşünmek gerekir.
Nasıl iletişim kuracağımızı düşünürken en kötü durum senaryolarını göz ardı etmemek gerekir.
Ek-1: Nasıl bir dil ve içerik?
- Doğrulamadığınız bilgileri paylaşmaktan çekinin. Troller de işbaşında olacağı için bir gönderinin gerçek olup olmadığına özellikle dikkat etmek gerekecek. “Birden çok kez iletildi.” yazan gönderilere dikkat edelim.
- Kaynağını bilmediğiniz bağlantılara tıklamaktan kaçının.
- Bizzat tanık olduğunuz çağrıları yaparken güvenliği de düşünerek yer, tarih ve saat bilgileri ekleyebilirsiniz. Özellikle Twitter gibi mecralarda hashtag kullanımı etkili olacaktır.
- Panik yaratabilecek gönderileri paylaşmaktan sakının. Yararlı olabilecek bilgileri paylaşın.
- Destek çağrıları yaparken kuracağınız dile dikkat edin. Zor durumda olan insanları daha da zor duruma düşürmemeye özen gösterin.
- Destek çağrılarını sosyal medyada sürekli paylaşmak yerine önceden kurulmuş bir koordinasyona dahil olmayı tercih edebilirsiniz.
Ek-2: Telefon bataryalarını etkili kullanma
- Telefon konuşmalarını kısa tutun.
- Kullanmadığınız bluetooth, konum, Wi-Fi vb. bağlantıları kapatın.
- İhtiyaç duymayacağınız bildirimleri kapatın.
- Arka planda çalışan uygulamaları kapatın.
- Videolar gibi multimedyaları oynatmamaya çalışın.
- Ekran parlaklığınızı düşürün.
- Gereksiz fotoğraf ve video çekmeyin.
- Powerbank gibi ek şarj imkânları varsa onları dolu tutmaya özen gösterin.
- Telefonlar bataryanızın ne zaman biteceğini gösterir. Ona göre bir strateji belirleyin.
- Telefonların tasarruf modları da bazı durumlarda işinize yarayacaktır. Yalnız dikkat edin tasarruf modları mobil veri ve/veya 4G bağlantınızı kapatabilir.
Son güncelleme: 10 Mayıs 2023, 22.00
Metin gerektikçe güncellenmeye devam edecek.
Kaynak: Sendika.org